Wat je moet weten over het transport van lithiumbatterijen: Naleving van ADR-regelgeving en veiligheidsmaatregelen

 

Het transport van lithiumbatterijen valt onder de regelgeving van het “Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route” (ADR), een verdrag dat voorschriften bevat voor het transport van gevaarlijke stoffen over de weg in Europa. Lithiumbatterijen kunnen door hun eigenschappen, als gevaarlijke goederen worden geclassificeerd, omdat ze brandgevaarlijk kunnen zijn bij schade of verkeerd gebruik. Dit maakt het essentieel om strikte verpakkingsvereisten, markering en etikettering van batterijen, evenals de juiste veiligheidsmaatregelen in acht te nemen tijdens het transport. In dit artikel worden de verschillende aspecten van het accu transport, inclusief de relevante veiligheidsvoorschriften, risico’s bij transport en de rol van de veiligheidsadviseur gevaarlijke stoffen, verder uitgelegd.

 

Classificatie van lithiumbatterijen onder ADR

Lithiumbatterijen worden geclassificeerd onder Klasse 9 van het ADR-verdrag, dat betrekking heeft op gevaarlijke stoffen die diverse risico’s kunnen opleveren. Er zijn twee hoofdtypen lithiumbatterijen die onder deze regels vallen:

1. Lithium-ion batterijen (UN 3480): Deze batterijen bevatten lithium in geïoniseerde vorm en worden veel gebruikt in laptops, mobiele telefoons, thuisbatterijen en elektrische voertuigen.
2. Lithium-metaalbatterijen (UN 3090): Dit type batterij bevat metallisch lithium en wordt vaak gebruikt in apparaten zoals camera’s, horloges en medische apparatuur.

Als lithiumbatterijen worden vervoerd die in apparaten zijn ingebouwd of met apparaten zijn verpakt, worden de respectieve UN-nummers aangepast naar UN 3481 (voor lithium-ion batterijen) en UN 3091 (voor lithium-metaalbatterijen).

Risico’s en noodzaak van regelgeving

De ADR-regelgeving is essentieel voor het veilig transport van lithiumbatterijen, aangezien deze batterijen een hoog brandgevaar vormen en kunnen ontbranden of exploderen als ze beschadigd raken, kortsluiting veroorzaken of worden blootgesteld aan hoge temperaturen. Deze risico’s zijn aanzienlijk verhoogd wanneer een groot aantal batterijen samen wordt vervoerd, zoals bij commerciële verzendingen. De aanwezigheid van brandbare elektrolyten en het hoge energiegehalte van lithiumbatterijen maken dat ze bij schade snel kunnen ontbranden, wat potentieel catastrofale gevolgen kan hebben voor de veiligheid tijdens het accu transport.

Verpakkingsvereisten

Volgens de ADR moeten lithiumbatterijen worden verpakt volgens strikte normen om ervoor te zorgen dat ze tijdens het transport veilig zijn:

1. 1. UN-gecertificeerde verpakking: De batterijen moeten in stevige verpakkingen worden vervoerd die voldoen aan UN-verpakkingseisen. Deze verpakking moet bestand zijn tegen stoten, vallen en andere vormen van fysieke belasting. De verpakking is te herkennen aan het volgende logo:

2. Bescherming tegen kortsluiting: Er moeten maatregelen worden genomen om te voorkomen dat de batterijen kortsluiting veroorzaken. Dit kan door de polen van de batterijen af te dekken met niet-geleidende materialen, zoals plastic of door ze afzonderlijk te verpakken.

3. Stapelsterkte en opvulmateriaal: De verpakking moet voldoende sterkte hebben om gestapeld te kunnen worden zonder dat de batterijen beschadigd raken. Binnen de verpakking moet er opvulmateriaal worden gebruikt om te voorkomen dat de batterijen kunnen verschuiven of tegen elkaar aan botsen. Ook moet er op de dozen de maximale stapelhoogte worden vermeld, aangegeven met een specifiek logo.

4. Beperking van beschadigde of defecte batterijen: Beschadigde, defecte of teruggeroepen batterijen zijn verboden voor transport, tenzij ze voldoen aan speciale transportvoorschriften voor accu’s. Deze batterijen kunnen bijvoorbeeld worden verpakt in afzonderlijke containers gevuld met onbrandbare opvulmaterialen, en er zijn mogelijk aanvullende goedkeuringen nodig voor het transport. Dit is een cruciale maatregel voor het minimaliseren van brandgevaar en het garanderen van veilige recycling van batterijen tijdens transport.

Markering en etikettering

Lithiumbatterijen die onder de ADR-regelgeving worden vervoerd, moeten duidelijk worden gemarkeerd en geëtiketteerd om aan te geven dat ze gevaarlijke stoffen zijn. Dit is van cruciaal belang voor de veiligheid tijdens batterijtransport, en voor het informeren van transportmedewerkers en hulpdiensten over de risico’s. De belangrijkste vereisten zijn:

1. Gevarenetiket Klasse 9: Elke verpakking moet voorzien zijn van een duidelijk zichtbaar Klasse 9-etiket dat aangeeft dat de inhoud gevaarlijke stoffen bevat. Het gevarenetiket toont een gestileerde batterij die in brand staat, wat duidt op het brandgevaar.
2. UN-nummer: Het juiste UN-nummer voor de lithiumbatterij moet zichtbaar op de verpakking staan zoals “UN 3480” voor lithium-ion batterijen of “UN 3090” voor lithium-metaalbatterijen.
3. Lithiumbatterij markering: In sommige gevallen moet er een speciale lithiumbatterijmarkering worden gebruikt. Deze markering bevat de UN-nummers van de batterij en een telefoonnummer voor noodgevallen. Dit is vereist voor pakketten met een bepaald gewicht of als batterijen in apparaten zijn ingebouwd.

Documentatie

Bij het vervoeren van lithiumbatterijen moet de afzender zorgen voor de juiste verplichte documentatie voor gevaarlijke stoffen. Dit omvat het “Verklaring voor het vervoer van gevaarlijke goederen”, waarin de volgende informatie wordt verstrekt:

• Het juiste UN-nummer (bv. UN 3480 of UN 3090).
• De officiële vervoersnaam (bijvoorbeeld “Lithium-ion batterijen” of “Lithium-metaalbatterijen”).
• De gevarenklasse (Klasse 9) en het gevaren etiketnummer.
• Verpakkingsgroep, indien van toepassing.
• Eventuele bijkomende informatie, zoals het aantal pakketten en het totale gewicht.

De correcte documentatie is cruciaal voor het naleven van de transportvoorschriften voor accu’s en zorgt voor een veilig accu transport.

Training en instructies voor betrokken partijen

De ADR vereist dat iedereen die betrokken is bij het transport van lithiumbatterijen (zoals verladers, vervoerders en ontvangers) goed is opgeleid in de procedures voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Deze training omvat:

1. Begrip van de ADR-voorschriften: Iedereen die betrokken is bij het transportproces moet volledig op de hoogte zijn van de relevante ADR-voorschriften, inclusief de classificatie van gevaarlijke goederen batterijen, en hoe deze correct moeten worden toegepast tijdens het accu transport.
2. Correct hanteren en laden/lossen: Medewerkers moeten weten hoe ze de batterijen veilig moeten hanteren, laden en lossen om schade en brandgevaar te voorkomen.
3. Noodprocedures: In geval van een incident moeten de juiste noodprocedures worden gevolgd. Dit omvat het melden van incidenten en het nemen van de vereiste veiligheidsmaatregelen bij batterijvervoer. Het correct opvolgen van deze procedures is cruciaal om de risico’s te beperken en te voldoen aan de eisen voor incidentenrapportage batterijtransport.

Beperkingen en uitzonderingen

In sommige gevallen kunnen lithiumbatterijen onder bepaalde voorwaarden worden vrijgesteld van volledige ADR-regelgeving. Dit geldt bijvoorbeeld voor kleine hoeveelheden of batterijen met een beperkte energiedichtheid (zoals die in sommige consumentenelektronica). Deze uitzonderingen zijn echter strikt gereguleerd en vereisen nog steeds zorgvuldige verpakking en markering.

Voor kleinere zendingen of persoonlijke goederen kunnen vereenvoudigde voorschriften gelden, zoals:

• Lithiumbatterijen onder bepaalde limieten: Wanneer het gewicht van de lithium in de batterijen onder een bepaalde drempel blijft (voor lithium-metaal minder dan 1 gram per cel en voor lithium-ion minder dan 20 Wh per cel), kunnen minder strenge regels van toepassing zijn.
• Vrijstellingen voor privégebruik: Individuen die lithiumbatterijen in hun eigen elektronische apparaten vervoeren, zoals laptops of telefoons, kunnen vaak onder de regels voor persoonlijk gebruik vallen, wat hen vrijstelt van ADR-voorschriften.

De 1000-punten regel

Bij het transport van lithium-ion batterijen geldt een belangrijke regel, namelijk de 1000-punten regeling binnen de ADR. Deze regeling biedt een beperkte vrijstelling voor het vervoer van gevaarlijke stoffen in stukgoed, zoals verpakkingen of cilinders. Als het totaal aantal punten onder de 1000 blijft, kunnen bepaalde ADR-eisen worden versoepeld. Let op: dit geldt niet voor bulkvervoer, zoals tank- of losgestort vervoer. Lithium-ion batterijen vallen onder vervoerscategorie 2, waarbij elk kilogram batterijgewicht met factor 3 wordt vermenigvuldigd. Blijft het totaal onder de 1000 punten, dan zijn er beperkingen en vrijstellingen. Bekijk hier het infoblad voor meer uitleg over deze regel.

Veiligheidsadviseur

Om de risico’s van het transport van gevaarlijke stoffen, waaronder lithiumbatterijen, te beheersen, is het in veel gevallen verplicht om een veiligheidsadviseur gevaarlijke stoffen in dienst te hebben. Deze adviseur, die ook extern ingehuurd kan worden, speelt een cruciale rol in het waarborgen van de naleving van de ADR-regelgeving en het minimaliseren van veiligheidsrisico’s tijdens het batterijtransport.

Conclusie

Het transport van lithiumbatterijen volgens de ADR vereist nauwgezette aandacht voor detail en naleving van strenge voorschriften. Dit omvat verpakkingsvereisten om schade en kortsluiting te voorkomen, duidelijke etikettering en markering, evenals uitgebreide training voor betrokken partijen. Lithiumbatterijen vormen een significant risico tijdens het transport, vooral als ze beschadigd raken of niet correct worden behandeld. Daarom zijn deze strenge voorschriften essentieel om de veiligheid van mensen en het milieu te waarborgen.

Door het volgen van de ADR-richtlijnen, kunnen bedrijven en individuen lithiumbatterijen veilig vervoeren. Het naleven van deze internationale normen is van groot belang voor een veilige en duurzame toekomst van het vervoer van gevaarlijke stoffen.